Kategorio: Tradukado

Libroj pri traduko

Mi ricevis demandon pri traduko-kursoj de Esperantisto, kiu legis mian artikolon pri kiel mi venis al Esperanto, kaj pro tio sciis pri mia intereso en tradukado.

Mi diris al li, ke mi konas du librojn kun meminstruaj tradukaj kursoj. Ambaŭ estas angla-al-Esperanto:

  1. Traduku! de William Auld
  2. A Translation Course in Esperanto for Advanced Students de F. R. Banham

Ili similas. La unua duono prezentas mallongajn tekstojn, dividitaj en erojn de eble 3–10 alineoj. La dua duono traktas pri ĉiu ero, kaj diskutas kiel oni povus traduki iun specifan malfacilan vorton aŭ frazon.

Mi ankaŭ plusendis la demandon al Viktor Payuk, kiu eble scias aliajn kursojn. Mi afiŝos iun interesaĵon, kiun mi lernos.

Kiel mi venis al Esperanto

Mi venis al Esperanto pro intereso en tradukado.

Mi jam ofte aŭdis, ke tradukado estas delikata, subtila arto; ke estas multaj baroj al bona traduko, kaj lingvaj kaj kulturaj. Interesis min, fronti tiun defion.

Bedaŭrinde, mi ne regis alian lingvon sufiĉe bone por eĉ komenci. Mi studis la francan dum jaro en lernejo, sed lernis nenion. Mi studis la germanan dum jaro en universitato, sed lernis preskaŭ nenion.

Mi supozis, ke mi povus bone traduki, sed mi tute ne povis bone lerni lingvon.

Do: Esperanto. Jen estis lingvo sufiĉe facila, ke eĉ mi povis lerni ĝin. Ankaŭ grava, jen estis lingvo sufiĉe forta, ke mi povus trakti ian tekston. (Tiujn subtilajn, delikatajn defiojn oni trovas eble pli en iuj tekstoj ol en aliaj.)

Nur post mi eklernis la lingvon, ekinteresis min la ideo, ke mi ankaŭ povus interparoli kun aliaj homoj, legi iliajn librojn, kanti iliajn kantojn, ktp.

Mi verkis ĉi tiun afiŝon pro voko de Steve Brewer por “la rakontoj pri kiel kaj kial oni lernis Esperanton” por la projekto Kolekti kaj enmeti personajn rakontojn ĉe prilabori.org.

Traduki ŝildojn

Kiam mi unue serĉis por mem-gviditaj ekzercoj por plibonigi mian Esperanton, mi provis traduki ŝildojn. Tiuj provoj plejparte malsukcesis, kaj mi devis trovi aliajn ekzercojn.

Eĉ nun, kiam mi povas paroli la lingvon sufiĉe bone, mi trovas ŝildo-tradukon malfacila. Sed nun, mi komprenas kial: ĉar la angla uzita por ŝildoj estas tre stranga.

Ekzemple, antaŭ semajno, dum mi promenis al Esperanta aranĝo, mi vidis ŝildon kiu diris “Permit must be displayed.” La signifo estas “Montru permesilon,” sed laŭvorte ĝi diras ion pli proksima al “permesilo devas esti montrata.” Kiu parolus tiel?

La plej malfacia estis “Beware of Dog.” Eĉ la signifo estas iom malklara, ĉar tia ŝildo ne priskribas la hundon. (Ne estas “Avizo: Danĝera Hundo,” aŭ eĉ “Timu la Hundon.” La ŝildo zorge diras nenion pri la hundo. Laŭvorte, eble “Singardu je Hundo.” Oni povus diri “Avizo: Hundo,” sed tio estus pli malforta. (Mi ĉiam volas uzi “averti,” kiu estas kion la ŝildo faras, sed kiel? “Ni avertas vin pri hundo”?)

Mi ankoraŭ ekzercas la traduko-kapablon pri ŝildoj, sed ankoraŭ estas malfacila. Certe, tio ne estas ekzerco por komencantoj.

Ekzerco pri traduko

Antaŭ nelonge, mi ricevis peton de Viktor Payuk de la Esperanto-Societo de Ĉikago, ke mi traduku fragmenton de la novelo “Art in Translation” de Tony Beckwith. Laŭ mia kompreno, s-ro Payuk kunmetus ĝin kun aliaj fragmentoj por krei kolektivan tradukon por traduk-klasa uzo. (La novelo originale aperis en la aŭtuna 2010 numero de Source, novaĵletero de ATA, la Usona Tradukista Asocio.)

Nur la unuaj kvar-kvin frazoj de mia parto prezentis multajn interesajn defiojn pri traduko. Jen malgranda eltiraĵo, kun mia traduko:

In the wee small hours, Consuelo briefly stood behind me, her hands on my shoulders, gazing out at the sky. “You always do this when you get one of these,” she said. I nodded. “Your translation becomes your querida,” she murmured as she turned away, “your mistress.” She was right. A translation like this can’t be handled at arm’s length. It has so many undercurrents and subtleties that one must allow oneself to be drawn into it without a struggle. Dum la etaj fruaj horoj, Consuelo ekstaris malantaŭ mi, la manoj sur miaj ŝultroj, rigardante la ĉielon. “Vi ĉiam faras tion, kiam vi ekhavas tian laboron,” ŝi diris. Mi kapjesis. “Via traduko fariĝas via querida,” ŝi murmuris, forturnante, “via amantino.” Ŝi pravis. Tian tradukon oni ne povas trakti de malproksime. Ĝi havas tiom da subfluoj kaj subtiloj, ke oni devas permesi, ke vin ĝi senbarakte entiras.

Speciale interesaj:

  • wee small hours
  • You always do this when you get one of these.
  • at arm’s length
  • allow oneself to be drawn into it

Tre plaĉus al mi, aliaj traduko-proponoj, pri tiuj frazoj. Kiel mi farus pli bone?